چالش‌های تولید عسل در ایران

درحالی که ایران چهارمین کشور دارنده کلنی زنبور عسل در جهان‎ ‎است، به دلیل پایین بودن عملکرد و نبود توجه کافی در پله هشتم تولید عسل در جهان‎ ‎قرار گرفته است‎.

درحال حاضر سالانه 45 هزار تن عسل در کشورمان‏‎ ‎تولید می‌شود که اگر میزان عملکرد تولید کشورمان به اندازه میانگین جهانی تولید عسل‎ ‎بود، باید سالانه 105 هزار تن عسل از کندوهای کشور برداشت می‌کردیم‏‎.

به گزارش ایسنا، در شرایطی که متوسط تولید عسل در دنیا از هر کلونی ‌23 کیلوگرم است،‎ ‎در کشور ما به دلیل فرسودگی زیرساخت‌های این صنعت و نبود برنامه‌ریزی مدون از هر‎ ‎کلونی نهایتا‌10کیلوگرم عسل برداشت می‌شود‎.

در ایران سرانه مصرف عسل 610 گرم و در جهان 239‏‎ ‎گرم است که علت پایین بودن سرانه جهانی وجود کشورهایی مانند آفریقا است که عسل در‎ ‎آنها تولید نمی‌شود اما در کشورهای پیشرفته سرانه مصرف بسیار بالاتر است؛ بطوری که‎ ‎مصرف سرانه این محصول در آلمان دو کیلو و نیم و در ژاپن دو کیلو است‎.

هم‌اکنون 62 هزار نفر در صنعت زنبورداری کشورمان‏‎ ‎فعال هستند و 300 هزار شغل وابسته به این صنعت وجود دارد که سالانه 4000 ‎میلیارد ریال از تولید مستقیم عسل به اقتصاد کشور سود می‌رسد و356 هزار میلیارد‏‎ ‎ریال ارزش غیرمستقیم در گرده‌افشانی گیاهان دارد که این ارزش هیچ‌گاه از سوی‏‎ ‎کشاورزان و مسئولان در تولیدات محصولات کشاورزی دیده نمی‌شود‎.

در حالیکه عنصر گرده‌افشانی و حفظ تولیدات کشاورزی‎ ‎و باغبانی مهمترین دستاورد صنعت زنبورداری است که اگر نباشد امنیت غذایی کشورمان به‎ ‎مخاطره می‌افتد چراکه 90 درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی ناشی از گرده‌افشانی است اما‏‎ ‎گرده‌افشانی همیشه نادیده گرفته شده است و سهم این بخش از اعتبارات وزارت کشاورزی و‎ ‎تولید ناخالص ملی صفر است‎.

این در صورتی است که در سایر کشورها کشاورزان برای‎ ‎استقرار هر کندو در مزرعه‌شان 40 تا 50 دلار پرداخت می‌کنند‏‎.

لذا باتوجه به اینکه کاهش جمعیت زنبورعسل به‌عنوان‎ ‎یک حشره مفید، باعث ازبین رفتن 40 تا 50 درصد تولیدات گیاهی، دامی، مراتع، جنگلها و‏‎ ‎گونه‌های جانوری می‌شود، انتظار می‌رود مسئولان که از اهمیت این صنعت مفید برای بخش‎ ‎کشاورزی آگاهی و اطلاع دارند، جایگاهی برای آن در مجموعه کشاورزی لحاظ کنند و شکاف‎ ‎دو برابری تعداد کندوهای عسل و برداشت محصول را برطرف کنند‎. باید خاطرنشان کرد سالانه 4000 میلیارد ریال از تولید مستقیم عسل به اقتصاد کشور سود می‌رسد و 356هزار میلیارد ریال هم ارزش غیرمستقیم در گرده‌افشانی گیاهان دارد، با این وجود زنبورداران از بی‌‌اعتباری در این صنعت رنج می‌برند و همچنان در انتظار کمک هزینه کوچ و تغذیه هستند.

از سوی دیگر به دلیل فرسودگی زیرساخت‌های این صنعت و نبود برنامه‌ریزی مدون، فاصله سه برابری میان تعداد کلنی و عسل تولیدی کشور ایجاد شده و در حالیکه ایران رتبه چهارم تعداد کلنی زنبورعسل در جهان را دارد، در میزان برداشت عسل رتبه یازدهم جهان را کسب کرده است.

در این زمینه رئیس بخش پژوهش‌های زنبور عسل و کرم ابریشم موسسه تحقیقات علوم دامی کشور می‌گوید: توسعه صنعت تولید عسل بیش از آنکه به نفع تولیدکننده باشد 90 برابر بیشتر به نفع کشاورزی و اقتصاد کشور است.‏ ‏«غلامحسین طهماسبی» می‌افزاید:گسترش زنبورداری نه تنها در افزایش تولید عسل تاثیرگذار است، بلکه در توسعه بخش کشاورزی بسیار اثربخش بوده و به استقلال و خودکفایی کمک می‌کند. ‏

وی با اشاره به روند صعودی تولید عسل در دهه‌های 70 و 80 ادامه می‌دهد: تولید عسل در ایران در سال‌های اخیر افزایش قابل توجهی داشته است، بطوری که تعداد کلنی‌ها از 850 هزار در سال 56 به بیش از 5 میلیون کلنی در سال 89 رسید. ‏

طهماسبی می‌افزاید: تولید عسل از لحاظ کیفی و میانگین تولید هنوز به حد مطلوب برنامه چهارم توسعه نرسیده است که برای رسیدن به آن حد در افق 1400 باید برنامه پنجم توسعه را دقیق‌تر و مطلوب‌تر محقق کنیم. ‏

ناگفته نماند: عسل جدای از مغذی بودن در بحث دارویی هم حائز اهمیت است بطوری که در قرآن سوره‌ای به نام زنبور عسل داریم و از عسل به عنوان شفا یاد شده و بالارفتن مصرف سرانه این ماده شفابخش تاثیر به‌سزایی در سلامت جامعه می‌تواند داشته باشد. ‏

این مسئول می‌گوید: کشور ما در صادرات عسل در سالهای 77 تا 79 با 5000 تن صادرات سالانه، شرایط خوبی داشته ولی در سالهای بعد از آن کاهش چشمگیری داشته و به 3000 تن در سال رسید که این کاهش به کیفیت عسل، نحوه بسته بندی و بازاریابی عسل مربوط است. ‏

رئیس بخش پژوهش‌های زنبور عسل و کرم ابریشم موسسه تحقیقات علوم دامی به تنگناها و مشکلات موجود در بخش زنبور عسل اشاره کرده و می‌گوید: کافی نبودن مراکز آموزش عالی در کشور، تنگناهای ترویجی و ارتباط ضعیف بین مروجین- محققین و تولیدکنندگان، پایین بودن بودجه تحقیقاتی در این بخش از جمله مشکلات موجود است. ‏

وی همچنین قرارگرفتن جایگاه زنبور عسل در بخش اجرایی درکنار بخش طیور و تحت الشعاع قرار گرفتن این بخش از طرف مشکلات عدیده بخش طیور، پایین بودن سطح سواد تولید کنندگان، آشفتگی بازار عسل و مشکل بودن تشخیص عسل طبیعی از غیرطبیعی و تاثیر پایین آمدن مصرف سرانه و اعتماد مصرف‌کننده به لحاظ این مشکل را از دیگر چالش‌ها و تنگناهای این بخش اعلام می‌دارد. ‏

رئیس اتحادیه زنبورداران کشور هم می‌گوید:‌ اصلی‌ترین دغدغه زنبور داران کشور امروزه، تولید عسل با کیفیت است.‏ «‌عفت رئیسی»‌ بخشی از امنیت غذای سالم جامعه را بر عهده زنبورداران و دست اندرکاران تولید عسل دانسته و تاکید می‌کند: توجه هرچه بیشتر به قشر تلاشگر و زحمتکش زنبوردار و ایجاد امکانات و تسهیلات برای آنان، می‌تواند نقش به‌سزایی در افزایش و کیفیت تولید این محصول سالم در کشور داشته باشد. ‏

به گفته وی، اکنون در دنیا با هدف حمایت از زنبورداران برای حمل و نقل کندوها در زمان کوچ و جابجایی آنها یارانه در نظر گرفته می‌شود، در حالی که تاکنون مسئولان مرتبط با صنعت زنبور داری در کشور قول‌هایی در این زمینه داده‌اند اما هیچگاه عملی نشده است. ‏

رئیسی می‌افزاید:‌ توجه بیشتر به تولید کنندگان عسل کشور علاوه بر افزایش تولید می‌تواند در زمینه ایجاد اشتغال هم تاثیر گذار باشد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: